Þríeykið Katrín, Kári og Svandís geta minnkað kreppuáhrifin?

Englendingar eru ekki að loka flugvöllum sínum og mismunandi smitvarnir viðhafðar. Aðalflugvelli Breta hefur ekki verið lokað vegna kórónuveirunnar. Bretar ætla að fara út úr EBS án samninga og samþykktu með naumum meirihluta úrsögn. Eitthvað líkt hefur nú hent okkur þegar ákvarðanir voru teknar um að setja á hertar aðgerðir frá 19. ágúst.

Samráð Katrínar, Kára og Svandísar miðaði að því að ná fullkomleika í nafni vísinda sem að sjálfsögðu er ekki hægt. Heilsuráðuneytið og heilsugæsla var í þann mund að ná tökum á fjölda skimunum við landamærin, einnig var von á nýjum fljótvirkum skimunartækjum í september. ÍE gat á sama tíma helgað sig eigin verkefnum þegar skyndilega var breytt um stefnu?

Veiran er hluti af þróun náttúrunnar og það verður ekki ráðið hvert hún er að fara með þessari farsótt, nema ef það væri til að styrkja ónæmiskerfið til lengri tíma hjá mannfólki. Hversvegna eru t.d. heilbrigð börn að sleppa við veiruáhrifin? Minna má á að börn sem lifðu á tímum berkla mynduðu mörg varnir gegn smiti og þótti það mjög jákvætt í baráttunni við  lungnasjúkdóm.

Í okkar þjóðfélagi eru það hlutverk stjórnmálamanna að finna lausnir og vinna þeim fylgis. Ákvarðanaóreiða er orð sem heyrist oftar en ekki af munni þeirra sem skilgreina mikilsverðar ákvarðanir, t.d. hagfræðingar og stjórnmálaskýrendur. Víðsýn stefnan í heilbrigðismálum skiptir hér mestu mali í veiruvörnum gegn farsótt sem hefur mælst hér frekar væg miðað við margar aðrar. Góður árangur sem hefði getað orðið betri með meiri samvinnu.

Vonandi gefst ráðandi stjórnmálamönnum gæfu til að endurskoða aðferðafræði sína þegar mikið er í húfi. 

 

Standa frammi fyrir flóknum valkostum

Ný útspil lögmanna í umræðuna

Flugleiðir aflýsa m.a.k. þremur flugum í dag, en Easy yet, Lufthansa og Wizz air fljúga á morgun. Ekki eru allir að átta sig á stöðunni á flugferðum til landsins, en varla getur það verið ásættanlegt fyrir ríkisstjórnina eða íbúa að landið sé með jafn skertar samgöngur og raun ber vitni?

Í vikulokin hefur umræðan tekið nýja stefnu. Óhlutdrægir lögmenn lýsa skoðunum sínum á hertun aðgerðum á landamærum 19. ágúst sem margir telja víðtækari en almennt gerist í vestrænum ríkjum.

Björn Bjarnason fyrrum ráðherra reifar regluna um meðalhófið  á heimasíðu sinn í dag. Sama dag hafði hæstaréttarlögmaðurinn Reimar Pétursson komið með nýtt útspil inn í umræðuna, vitnar í stjórnarskrá og lög á "netsíðu" Fréttablaðsins. en fréttastofa RÚV gat um í fréttum. Mál til komið að lögmenn létu sitt álit í ljós, en almennt hefur umræðan um hertar aðgerðir farið hægt af stað þótt fjölmargir einstaklingar hafi tjáð sig á netsíðum og í fréttum. 

Stjórnarskráin leggur áherslu á tjáningarfrelsi í 72.gr. og í þeirri 75.gr. er tekið fram "að sérhver vopnfær maður er skyldur að taka sjálfur þátt í vörn landsins." Þá vitum við það að gert er ráð fyrir að hinn almenni borgari skiptir máli þegar mikið liggur á og þarf að vera upplýstur. Í einstökum ríkjum er skylda að kjósa í almennum kosningum. 

Er hér ekki komið allt sem þarf til að átta sig á að gengið hafi verið of langt með hertum aðgerðum ríkistjórnar? Ríkisvaldið getur aldrei tryggt borgarana fyrir dauðsföllum með víðtækum reglugerðum og tilvísun í sóttvarnarlög. Mikill er og ábyrgð ráðherra sem tekur að sér að loka landamærum til lengri tíma ef nægilegar og gildar ástæður eru ekki fyrir hendi. Um ábyrgð ráðherra í 14.gr. stjórnarskrá segir: "Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum."

Þá segir í 69.gr. stjórnarskrá: Engin bönd má leggja á atvinnufrelsi manna, nema almenningsheill krefji, enda þarf lagaboð til." Hér eru allstaðar ákvæði í stjórnarskrá sem skipta máli en öllu jöfnu er stjórnarskráin lítið til umræðu.

Í grein Björns Bjarnason um Ríkisvald gegn veiru segir. "Um 86% allra dauðsfalla á Vesturlöndum og 70-80% af heilbrigðiskostnaði sé vegna lífsstílstengdra langvinnra sjúkdóma en aðeins 1,6% heilbrigðisútgjalda sé varið í forvarnir."

Tilvísun í frétt Mbl. Það bend­ir til þess að ráðstöf­un­in hafi hingað til verið ónauðsyn­leg en henni er ætlað að grípa þá sem koma í fyrri skimun svo ný­lega smitaðir að þeir grein­ast ekki strax. Veir­an kem­ur síðan fram nokkr­um dög­um síðar og ætti þá að finn­ast í seinni skimun. Þá kom einnig fram að 123 þúsund hafi verið skimuð frá upp­hafi við landa­mær­in en 12 reynst hafa haft veiruna við skimun en ekki greinst. Það er 0,01% hlut­fall."

Nýtt fyrirkomulag hingað til tilgangslaust

Samdráttur í fleiri greinum en ferðaþjónustu

Samræður um hvernig eigi að bregðast við samdrætti hjá útflutningsgreinum fer aðallega fram í fréttum Morgunblaðsins. Tveir leiðarahöfundar á Fréttablaðinu hafa talað snöfurmannlega um harkalegar takmörkun vegna sóttvarna á landamærum, en varla meir.

Þeir sem reka sjálfstæð fyrirtæki hafa fundið fyrir því að lítill skilningur er hjá forsætisráðherra um að skoða takmarkanir á erlendum ferðamönnum annarsvegar og innlendum smitleiðum. Hennar rök eru að það muni koma sér best fyrir ferðaþjónustuna að bíða af sér haust og vetrastorma. Annars var hún fljót að afla sér upplýsinga hjá þeim sem standa henni næst og svara fyrir harða gagnrýni sem hún átti ekki von á.

Fáeinir þingmenn og þá helst í Sjálfstæðisflokki hafa haft áhyggjur af því að samdráttur vegna hertra sóttvarnaraðgerða muni bitna harkalega á efnahagsreikningi þjóðar sem á jafn mikið undir útflutningi og eyþjóðin. Flestar spár um samdrátt eru trúlega vanáætlaðar ef ferðaþjónustan sem hefur staðið undir 40% af útflutningi verður í skötulíki þetta ár og það næsta.

Nú eru að koma fram tölur um mikinn samdrátt í öðrum útflutningsgreinum. Seðlabankastjóri hefur endurtekið sínar spár en standast þær þegar halli ríkissjóðs eykst og fer yfir 500 milljarða á næsta ári. Margir í opinbera geiranum láta að því liggja að nú sé krónan ekki að gefa verulega eftir, en geri hún það sé það kostur sem þjóðin verður að sætta sig við. Íslandskrónan sé fyrir Ísland og nú blasi við stærsta kreppa í 100 ár.

Umræður eru af því góða og geta leitt til betri ákvarðanatöku, gagnrýni og skoðanamyndun ættu flestir að tileinka sér en ekki að segja að þeir hafi ekki verið upplýstir. 

Nú beinist aftur athyglin að sóttvörnum innanlands, hvað ríkisrekið heilbrigðiskerfið getur áorkað til lengri tíma litið. Farsóttin og viðvera hennar er að breytast. Mestu máli skiptir að að gagnrýnar umræður fari saman á undan aðgerðum.

Mikill samdráttur í útflutningi

Kæruleysi og lítill sanvinna við vinaþjóðir

Góðar fréttir af ráðherrum sem fengu engan forgang við smitrakningu. Hallast enn meir að því að það þurfi heimspekinga og raunveruleika hagfræðinga til að skilja allar tölur um Kórónufaraldurinn. Margar farsóttir hafa gengið yfir landið á síðsutu 100 árum, en nánast engin á netsímaöld.

Smithættan er mest þar sem viðhaft er innlent kæruleysi og það kemur og heim við fréttir frá Evrópu. Merkilegt er að t.d. Þýskaland og Norðurlönd sameinist ekki í aðgerðum. Nóg er af samvinnu og vinamótum en þegar kemur að sameiginlegum aðgerðum vilja allir vera með sína gátt. Ekki eru liðnir nema nokkrir mánuðir síðan Merkel forystukona í Evrópu og ESB kom í vinaheimsókn og átti viðræður við Katrínu. Þá var þingforseti Danmerkur á eftirminnilegum fundi á Þingvöllum.

Þorsteinn Siglaugsson heimsspekingur og hagfræðingur er með dánartölur á blogginu í dag frá Ameríku þegar atvinnuleysi eykst um 1%. Ef það er borið saman við Ísland væru það 50 dauðsföll ef ég skil mál hans rétt. Það má einnig bæta ótímabærum dauðsföllum hjá öðrum hópum sem sjá ekki út úr rekstri heimila eða fyrirtækja vegna þess að margar sjálfsbjargir eru bannaðar. Varlega áætlað væru það um 300 ótímabær dauðsföll ef innlendar spár um atvinnuleysi ganga eftir til áramóta. 

Margir berserkir á blogginu reyna að afvegaleiða umræðuna og segja að öll smit séu vegna ferðamanna, en geta ekki þess að þeir eru flestir Íslendingar. Erlendir ferðamenn eru mjög vel upplýstir og koma flestir frá löndum þar sem varkárni og skyldur eru oft meiri en hér. Allir með sína eigin gátt eins og Bjartur í Sumarhúsum.

Ráðherrarnir ekki smitaðir

Nú þarf að hvíla þá sem hafa staðið í eldlínunni . Jóhannes einn á vakt?

Í heila viku var eins og Jóhannes Skúlason talsmaður ferðaþjónustu fyrirtækja ætti enga skoðanabræður. Þegar ráðherra lagði fram tillögur um hertar aðgerðir viku fyrir nítjánda ágúst var hann fyrstur manna til að kalla eftir viðbrögðum um tvísýnar skimunaraðgerðir á landamærum. 

Fjölmiðlar tóku misjafnlega vel undir ábendingar hans og það var ekki fyrr en röksamur fyrrverandi ráðherra kallaði eftir fleiri röddum og nýja sýn að menn vöknuð af sumarsvefni. Þá gleymdist að bjóða Jóhannesi á heildags rástefnu ráðaherra um þróun veirunnar á föstudag, en Jóhannes notaði Facebook til að upplýsa.

Dýrkun á hinu opinbera teymi sem hefur unnið vel yfirgnæfði alla skoðanamyndun. Ekki var gert ráð fyrir að þeir sem höfðu staðið í forystu aðgerða heilbrigðisyfirvalda þyrftu hvíld og endurnýjun.

Nú 10 dögum eftir að aðgerðir voru boðaðar eru að koma fram nýjar raddir um að samráð hafi vantað. Talað er fyrir að endurskoða lokun landamæra og taka upp ný vinnubrögð. Ekkert ríki getur algjörlega lokað landamærum án þess að skoða hvað önnur úrræði gætu verið fyrir hendi.

Segja má að ofsahræðsla hefur gripið um sig á Norðurlöndum vegna faraldursins og nú eru menn að sjá að ráð duga misjafnlega vel. Færeyingar hafa fengið mörg smit og veiran virðist veikari nú þrátt fyrir að mörg smit greinist. Svíar hafa haft fleiri dauðsföll af völdum veirunnar, búa við minni boð eða bönn og koma mun betur út efnahagslega en önnur ríki. Ekki er fyrir sjáanlegt annað en menn verði að lifa með veirunni í eitt til þrjú ár. Endurskoða þurfi allar fjárhagsáætlanir og stefna að því lækka útgjöld hins opinbera, minnka skattheimtu og veita aðstoð.

 

Segir að nú ríki „alger upplýsingaóreiða“

Gráta ekki þótt lokað sé á fyrirtæki og atvinnu

Þrír, fjórir þingmenn, allir úr Sjálfstæðisflokki gera athugasemdir um hertar aðgerðir á landamærum vegna sóttvarna. Sigríður Andersen þingmaður bendir á að engar umræður hafa farið fram á Alþingi um sóttvarnaraðgerðir frá því í Mars. Ríkisstjórnin hefur sett allt sitt traust á embættismenn og fylgja ráðleggingum þeirra í öllu eins og í ráðstjórnarríki.

Á sama tíma hefur í fjölmiðlum verið uppi ómálefnaleg gagnrýni á hæfileikakonur í ráðherraliði flokksins. Skapandi og úrlausnagóðir ráðherrar sem hafa frumkvæði og fela sig ekki á bak við embættismenn eða sérfræðinga. Ekki vantar ákafa vinstrimenn og blokkara til að veitast að sjálfstæðum fyrirtækjum og kjörnum fulltrúum sem ekki hafa sömu pólitískar skoðanir, eins og þeir einir sé umhugað um öryggi íbúa.

Ferðaþjónusta hefur staðið undir allt að fjórðungi gjaldeyristekna og skapar atvinnu fyrir tugþúsundir starfsmanna. Lokun landamæra kemur harðast niður á þessu fólki og síðar meir hlýtur að koma að tekjuskerðingu hjá opinberum starfsmönnum og stofnunum. Fólk í ferðaiðnaði hefur ekki haldið uppi kröfum um auknar atvinnuleysisbætur eða greiðslu launa í sóttkví enda nóg að kljást við óvissuna í þessum hamförum.

Aðeins fá smit hefur mátt rekja til ferðamanna enda fara þeir flestir í náttúruskoðun og eru oftast fjarri fjölmenni eða hópdrykkju. Sóttvarnaryfirvöld hafa lagt áherslu á það beri að forðast hópmyndanir en ekki gert tilögur um grímuskyldu í nálægð? Þá bentir allt til að veiran sé ekki eins skæð og í upphafi faraldurs.

Athyglisvert er að bera saman eyjar á Spáni, Kanarí sem eru með álíka íbúatölu eða fleiri, en með tiltölulega fleiri erlenda ferðamenn á háannatíma sumars. Þar eru nálægðarmörk haldin (1.5-2m) og grímunotkun í fjölmenni undantekningalaus. Hitamælingar á mörgum stöðum og sprittnotkun alstaðar í boði.

Fjármálaráðuneytið og háskólaprófessor áætla að tekjutapið vegna herta aðgerða verði um 20 milljarða fram að áramótum vegna nýrra aðgerða, en í fyrra voru þessar gjaldeyristekjur mörg hundruð milljarða. Það er því mikið í húfi að hertar aðgerðir séu endurskoðaðar og liðstyrk heilbrigðisyfirvalda beint þangað þar sem varnir eru veikastar. Eins og er eru þær ekki nógu vel rökstuddar og eiga eftir að koma niður á mörgum atvinnugreinum með auknu atvinnuleysi.

 

 

 

Telur of hart gengið fram án rökstuðnings

Vandlifað í síbreytilegum heimi. Kóvitið ekki í askana látið

Bretar upplifa eitt heitasta sumar í tugi ára á meðan við skjálfum í vestan lægðum og kulda frá Norðurpólnum. Dag eftir dag yfir 30 gráða hiti í einum heitasta ágústmánuði í London. Í Reykjavík er ríkið að byggja skrifstofuhúsnæði fyrir sína starfsmenn, hátt í 30000 fermetra. Á sama tíma og Boris fyrrverandi borgarstjóri fyllir öll sjúkrahús af andlistgrímum.

Einn kallar það mistök sem aðrir halda sé rökrétt á Kóvittímum. Í pólitík er allt tínt til og notað, betra að láta frjálsa framtakið um mistökin finnst mörgum. Þá er öllum brögðum beitt til að ákæra og koma einstaklingum fyrir rétt. Nýr dómstóll hefur ekki undan að vísa málum rannsóknarvaldsins frá og ef það gengur ekki eftir er málum vísað til Hæstaréttar og Evrópudómstólsins sem margir íslenskir lögfræðinga hafa tekið ástfóstri við en aðrir vilja út í hafsauga.

Verktakar í Reykjavík eru að drukkna í verkefnum fyrir hið opinbera og boðað er til áframhaldandi framtaks ríkisins á samdráttartímum sem fylgja faraldrinum. Í raun veit engin hvenær tök nást á veirunni eða öruggt bóluefni verður til.

Það sem gerir lífið spennandi er óvissan sem bíður við hvers manns dyr, oftast rætist úr erfiðum málum og allt heldur áfram sinn vana gang. 

 

Keyptu 50 milljónir ónothæfra gríma

Hlutfall dauðsfalla skiptir mestu máli. Mun fleiri dóu í spænsku veikinni

Dauðsföll af völdum veirunnar er mun færri hér á landi en á hinum Norðurlöndunum. Norðmenn koma næst á eftir Íslendingum með 255 dauðsföll. Danir enn fleiri tiltölulega, en á Grænlandi engin. Í spænskuveikinni sem herjaði hér eftir 1918 er talið að hátt í 500 manns hafi látist, en af Kórónuveirunni er talið að 10 hafi dáið hér. 

Hreinlæti og fjarlægðarmörk eru kjörorð sóttvarnarlæknis. Einfalt og skilvirkt. Misvísandi útreikningar með nettækni segja oft lítið og geta verið villandi.

Allt athafnalíf í Reykjavík lamaðist við spænsku farsóttina, en það gekk betur út á landi þar sem sóttin náði mun minni útbreiðslu. Ísland hefur sérstöðu með að búa að mikilli reynslu af farsóttum og almennu hreinlæti sem er við haft. Baráttan við berkla hefur skilað mikilli þekkingu og upp úr stríðslokum vannst sigur á þeim.

Flestir sem eru komnir yfir miðjan aldur eiga ættingja sem létust úr þessum farsóttum. Óttinn við Kórónufaraldurinn er raunhæfur en ekki má ala of mikið á honum þar sem heilbrigðisyfirvöld hafa góða yfirsýn. Í raun mun meiri tök og þekkingu en nokkru sinni fyrr.

 

 

 

 

 

Ísland næst á eftir Svíþjóð

Hlutfall látina hér enn lægra. Fáir leyfa sér að efast og úr verður skrímsli

Netsíminn eða tölvan í vasanum getur skapað hræðslutilfinningu sé óttinn ofgerður með stöðugum fréttum um dauðsföll. Dánartíðni þó ekki meiri en í mörgum flensum og farsóttum sem hafa komið og farið. Spáð er bólusetningu um mitt næsta ár en als óvíst að þannig verði það. Forstjóri WHO sendir út daglega tilkynningar um að veirusmit séu að hámarka sig á heimsvísu, þótt hún fari hjaðnandi eða hverfur þar sem hún bar fyrst niður.

Kína er hætt að tilkynna dauðsföll og fleiri þjóðir eins og Perú, Kólumbía, Kazakhstan og Spánn. Hér er dánartíðnin enn lægri 0.000036 eða um helmingi minni en Jón Steinar Ragnarson dregur fram í bloggi sínu. Eflaust að þakka góðum vinnubrögðum Landspítala og Sóttvarnalækni, en líka gott heilsufar, stórum bústöðum og miklu almennu hreinlæti. 

Í Bandaríkjunum eru háværar raddir um að spítalar og öldrunarheimili ofskrái dauðsföll vegna kórónuveirunnar. Bandaríkjaforseti telur Kína sökudólginn en spánska veikin var sögð upprunnin í Texas. Mér nægir að bendla hann við stórt veitingahús í stórborginni Guangzhou þar sem ég sá lifandi snáka og krókódíla bíða þess að vera aflífaðir og matreiddir. Snákavírusinn, en án þess að hafa nokkrar sannanir. Í Austurlöndum er algengt að sjá matinn steiktan við háan gashita og vekur það oft falskt traust á matreiðslu.

Á Tenerife búa um milljón manns og þar eru ferðamenn um 400.000.- Sýnir að hægt er að lifa með varkárni og fækka smiteinkennum. Þeir brugðust fljótt við þegar veiran gerði vart við sig í mars og einangruðu gesti áður en þeir fóru úr landi. 

 

Jón Steinar Ragnarsson  | 26.7.2020

0.000087% 4

Svo stórt er hlutfall dauðsfalla á jörðinni af völdum Covid 19. 0.000087 % eða 650.000. 16.000.000 eru talin hafa sýkst og hækkar talan eftir því sem meira eru skimað. Það eru því 0.002% jarðarbúa sem hafa fengið þetta, eru með þetta,

Sóttvarnalæknir leggur fram nýjar tillögur

Björninn ekki unnninn. Félagið enn í álögum

Fjölmennir hópar eins og hluthafar, ferðaþjónustufyrirtæki og heil þjóðfélög verða fyrir áföllum af völdum veirunnar. Á stundum viljum við aðeins heyra góðar fréttir. Mallorka, ferðamannauppáhald Þjóðverja verður að loka börunum á ný. Bjórþyrstir ungir þjóðverjar eru taldir hafa farið fram úr sér með hópsamkomum.

Sumar fréttir berast seint eða ekki. Allt eftir því á hvað við náum að móttaka eða við teljum tilheyra okkur. Taflið getur snúist við á örskotstundu og lokað okkur inni. Flugþjónar eru aðeins lítill hluti af keðju og ekki víst að flugfélagið nái að komast út úr kreppunni nema með sameinilegu átaki fjölmarga.

Flugleiðir eins Norræna skipafélagið hafa tryggt samgöngur við útlönd. Það sést best þegar dregst saman hve mikilvæg þau eru. Eimskip átti í eitt skipti stóra hluti í Flugleiðum en það stóð ekki lengi yfir. Baráttan um skipafraktina stóð einnig um skráningu áhafna vegna ósveigjanlegra verkalýðsfélaga ef ekki vinstri manna Alþingi. Eignaraðildin fór því mikið til yfir til erlendra.  

 

 

„Mjög mikilvægt“ fyrir félagið