Þjóðfélagsátök og sturlun

 

Norðmenn hafa sýnt mikla samstöðu og styrk í harmsögu, þegar veikur maður fremur voðaverk. Geðrof amerísk flugstjóra í háloftunum í dag er sturlun þar sem rétt var brugðist við. Aðstoðarflugstjóri biður um hjálp farþega til að koma í veg fyrir slæmar afleiðingar. Sturlun getur verið af ýmsum toga en oft á hún rætur að rekja til óhugnanlegra upplifunar viðkomandi persóna. Margir segja í barnæsku, en í Bandaríkjunum eru mýmörg dæmi um örvilnun og voðaverk sem hafa samlíkingu í stríðsátökum. Sömu sögu er að segja frá nýlegum voðaverkum á Íslandi og í Frakklandi. Harmsaga bankahrunsins hefur ekki verið öll skrifuð á Íslandi en margt býr undir niðri. Geðveiki og þjóðfélagsleg átök eru ekki góð blanda en svo virðist sem allar þjóðir þurfi að glíma við sinn skerf.

Í Noregi eru skiptar skoðanir á málefnum útlendinga og nokkrir öfgamenn þar eins og í flestum ríkjum. Þar sem alið er á þjóðarrembingi er frekar hætta á átökum i stað umburðalyndis og gagnkvæms skilnings. Norðmenn eru ákaflega umburðarlyndir gagnvart fólki af erlendum uppruna í dag og gera ótrúlega margt til að aðlaga það norsku samfélagi. Réttarhöldin yfir Breivik sýna líka reisn sem veikum manni er sýnd. Skoðanir Breiviks eru á skjön við flest það sem hægt er að ímynda sér, en háttarlag hans lýsir líka veikindum á háu stigi. Gagnrýna má viðbúnað lögreglu, en harðar aðgerðir til að koma í veg fyrir harmasögulega atburði geta líkað bitnað á íbúunum og skert frelsi hins almenna borgara. Norðmenn hafa þurft áður að ganga í gegnum stór réttarhöld þar sem atburðarrásin var á mörkum sturlunar. Í máli Hamsuns og Treholts  var vandfundið réttlætið og enginn sigurvegari, en samkenndin styrktist.

 

Vill vera metinn sakhæfur